Κατά τις δημαρχίες Λέλλου Δημητριάδη, Μιχάλη Ζαμπέλα, επανειλημμένα αναφερθήκαμε στα τραγικά ιστορικά συμβάντα της 9ης Σεπτεμβρίου 1570, όταν οι Τούρκοι της πρώτης τουρκοκρατίας των μαύρων 308 χρόνων πάτησαν τη Λευκωσία.
Οι ορδές του αιμοσταγούς Λαλλά Μουσταφά πολιόρκησαν και κυρίευσαν την πρωτεύουσα της Κύπρου, επιδόθηκαν σε ατιμώσεις γυναικών και παιδιών, λεηλάτησαν θησαυρούς, βίασαν, αιχμαλώτισαν για τα σκλαβοπάζαρα, έσφαξαν είκοσι χιλιάδες. Η πόλη αντιστεκόταν όπως μπορούσε στους προμαχώνες και τελικά έπεσε στα βαρβαρικά στίφη του επιδρομέα, κυρίως λόγω της ανικανότητας του Ενετού φρουράρχου Νικολό Ντάνταλο, «πνεύματος ταπεινού» κατά τον ιστορικό, αρχιμανδρίτη Κυπριανό. Στην κόλαση του τρόμου της πολιορκίας, πέραν της αγωνίας και του φόβου, γράφτηκε με αίμα, στα κράσπεδα των βωμών της αυτοθυσίας, το μεγαλείο της γυναίκας της Λευκωσίας. Η γενναιότητα των γυναικών είναι άξια παντός θαυμασμού και αιωνίας ευγνωμοσύνης. Οι Λευκωσιάτισσες έσπευδαν στις επάλξεις των τειχών όπου πολεμούσαν οι άντρες τους, πετούσαν τα παιδιά τους που κατακρεουργούνταν στις αιχμηρές πέτρες της τάφρου κι ακολουθούσαν εκείνες με άλματα θανάτου, επιλέγοντας οικτρό θάνατο παρά την ατίμωση. Οι Λευκωσιάτισσες, προηγήθηκαν των Ελληνίδων του Ζαλόγγου διόμισυ αιώνες. Και ο υπέροχος ηρωϊσμός των γυναικών στεφανώθηκε με τη δάφνη της 6ης Οκτωβρίου 1570, όταν η Μαρία η Συγκλητική, θυγατέρα του Ιωάννη Συγκλητικού, άρπαξε το δαυλό κι ανατίναξε το πλοίο του καπετάν πασά στο λιμάνι της Αμμοχώστου, που ήταν έτοιμο ν΄ ανοίξει πανιά για την Κωνσταντινούπολη, όπου χίλιες Λευκωσιάτισσες θα παραδίδονταν στην ασέλγια του χαρεμόβιου σουλτάνου και των πασάδων της αλήστου μνήμης τουρκοκρατίας. (Άγγελος Γάττος: «στο πλοίο βρίσκονταν πολλές γυναίκες εξαίσιας καλλονής και παρθένες της ατυχούς Λευκωσίας που αποστέλλονταν στο σουλτάνο»). Η Μαρία η Συγκλητική, με τη συνειδητή θυσία της ιδίας και των άλλων γυναικών της Λευκωσίας, συνήρπασε την τότε διεθνή κοινή γνώμη, όπως μαρτυρείται από γκραβούρες («STORIA VENETA») 1862 Francesco Zannotto, εκδ. β΄, Giuseppe tipografo e calcograto Grimaldo) και ανεδείχθη σε ίνδαλμα ανυπέρβλητου ηθικού μεγαλείου, γιατί ναι μεν υπάρχουν γυναικείες προσωπικότητες που με τις θυσίες τους ελάμπρυναν τις αρετές του πολιτισμένου ανθρώπου, αλλά τέτοιο μέγεθος μαζικής συνειδητής θυσίας είναι πρωτοφανές. Κατά ταύτα, η ηρωΐδα της Λευκωσίας, οι χίλιες αιχμάλωτες Λευκωσιάτισσες και, βέβαια, οι Λευκωσιάτισσες που θυσιάζονταν με τα παιδιά τους για την τιμή τους, είναι ινδάλματα στους αιώνες και ηρωΐδες σύμβολα δίκαιης καύχησης της πατρίδας, Λευκωσιάτικης ιστορικής αίγλης και περηφάνειας.
Και ερωτάται: Οι μεν άρρενες δήμαρχοι της Λευκωσίας αδιαφόρησαν στην εισήγησή μας, για φιλοτέχνηση αγάλματος της ηρωΐδας και ηρώου στην καρδιά της πόλης, σε ένδειξη θαυμασμού και ευγνωμοσύνης και σε καθιέρωση του καλλιτεχνήματος σε σύμβολο της πρωτεύουσας, αντί της ενετικής πύλης των τειχών που δεν εκφράζει οτιδήποτε το μεγάλο. Η σημερινή δήμαρχος, γυναίκα ούσα, θα παραδοθεί στην ίδια ολιγωρία; Θα αδιαφορήσει όπως τους προκατόχους της σε ώρες που με νταούλια, ζορνέδες και κανονιές, ο Αττίλας πανηγυρίζει για την 437η επέτειο της κατάληψης της Λευκωσίας από τον αιμοδιψή Λαλά Μουσταφά; Η ιστορία και το χρέος προκαλούν τη δήμαρχο κυρία Ελένη Μαύρου. Η νέα πλατεία Ελευθερίας μπορεί να τιμήσει την ιερή μνήμη των ηρωΐδων της Λευκωσίας με το αναγκαίο ηρώο και με την ανέγερση ηρώου να τιμήσει την πόλη.